Nowelizacja ustawy o OZE. Wchodzi prosument lokatorski.

Rada Ministrów przyjęła 25 kwietnia 2023 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra klimatu i środowiska. Zaproponowane w nim rozwiązania, mają na celu dalsze zwiększanie udziału źródeł odnawialnych w krajowym zużyciu energii. Nowe przepisy dostosowują także polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej w zakresie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Przede wszystkim projekt ma wprowadzić instytucję prosumenta lokatorskiego i podwyższyć limit mocy instalacji nie wymagającej pozwolenia na budowę.

Zgodnie z przepisami prawa budowlanego, roboty budowlane polegające na instalowaniu urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW wymagają decyzji o pozwoleniu
na budowę. Projekt ustawy podnosi przedmiotowy limit do granicy 150 kW mocy.
Projekt zakładać będzie także wprowadzenie innych zmian doprecyzowujących lub usprawniających realizację i funkcjonowanie instalacji odnawialnego źródła energii.

Prosument lokatorski – co to takiego?

Jeżeli prosumentem energii odnawialnej będzie prosument indywidualny, który wytwarza energię na potrzeby części wspólnej budynku wielolokalowego, będzie miał on opcję zmiany formy wynagrodzenia z obniżenia rachunku za energię elektryczną za pomocą konta prosumenckiego na wypłatę wartości energii na wskazany przez siebie rachunek bankowy. Jak podkreślają przedstawiciele resortu rozwoju i technologii zaproponowane zmiany mają na celu zwiększenie opłacalności budowy mikroinstalacji fotowoltaicznych na blokach. Dzięki wprowadzeniu prosumenta lokatorskiego mieszkańcy budynków wielorodzinnych mają zyskać więcej korzyści z wytwarzania energii odnawialnej pochodzącej za słońca. A to ma wpłynąć na obniżenie wysokich cen energii, co jest ważne zwłaszcza w dobie wysokiej inflacji.

Zgodnie z zaproponowanymi zmianami rozliczanie energii będzie odbywać się w ramach dwóch etapów:

Za energię wytworzoną i zużytą w ciągu tej samej godziny prosument indywidualny/lokatorski nie będzie płacił jej ceny ani wnosił zmiennych opłat związanych z jej dystrybucją, ponieważ stanowić ona będzie tzw. autokonsumpcję.

Nadwyżki godzinowe (czyli powstające w sytuacji, gdy energii wytworzonej w ciągu godziny jest więcej niż zużytej w tym samym czasie) będą przeliczane przez sprzedawcę na depozyt prosumencki po miesięcznej cenie rynkowej (a od 1 lipca 2024 cenie godzinowej), a następnie wypłacane w 100% na wskazane konto na koniec danego okresu rozliczeniowego.

Jakie warunki musi spełnić przyszły prosument lokatorski?

Aby zostać prosumentem lokatorskim trzeba będzie spełnić następujące warunki:

· mikroinstalacja ma być umiejscowiona na budynku wielolokalowym (np. dach, balkon, elewacja),

· moc mikroinstalacji nie może być większa niż moc przyłączeniowa całego budynku wielolokalowego (części wspólnej i indywidualnych lokali razem),

· budynek musi posiadać przeważającą funkcję mieszkalną.

Zgodnie z przepisami wypłacone środki będzie można przeznaczyć nie tylko na rozliczenie zobowiązań prosumenta z tytułu zakupu energii elektrycznej, ale również na obniżenie opłat (np. na fundusz remontowy, energia elektryczna, ciepło, gaz, administracja, sprzątanie) związanych z lokalami mieszkalnymi w budynku, na którym jest umiejscowiona instalacja OZE albo obniżenie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi w innych budynkach o przeważającej funkcji mieszkalnej, których części wspólne są zarządzane przez tego prosumenta.

Co ważne, prosumentem lokatorskim będzie można zostać niezależnie od czasu przyłączenia mikroinstalacji. Oznacza to, że przepisami będą mogły zostać również objęte te mikroinstalacje, zainstalowane przed wejściem w życie nowych przepisów. Wymagane będzie złożenie odpowiedniego wniosku do danego sprzedawcy energii. Resort rozwoju przewiduje, że nowe przepisy wejdą w życie na przełomie lata i jesieni tego roku. Co ważne już teraz można się starać o dofinansowanie w ramach tzw. Grantu OZE na refinansowanie inwestycji polegającej na budowie mikroinstalacji na budynku wielorodzinnym.

Co nowego jeszcze wprowadzi ustawa?

Nowe rozwiązania prawne zawarte w projekcie ustawy mają również wpłynąć na rozwój rynku biometanu, zwiększenie uprawnień dla klastrów energii oraz zwiększenie roli OZE i ciepłownictwie oraz chłodnictwie. Poza tym projekt ustawy przewiduje promocję rozwoju instalacji zmodernizowanych oraz systemu wsparcia operacyjnego, wzmocnienie rozwoju morskich farm wiatrowych, utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego OZE dla inwestorów oraz rozszerzenia możliwości wydania gwarancji pochodzenia na takie rodzaje i nośniki energii jak: biometan, biogaz, biogaz rolniczy, ciepło i chłód oraz wodór odnawialny.

Jak podano w komunikacie ministerstwa, wskazane wyżej zmiany mają dotyczyć:

Rozwój rynku biometanu

· Proponowane rozwiązania zachęcą inwestorów do podejmowania decyzji dotyczących budowy instalacji do wytwarzania biometanu. Dotyczy to także rozbudowy oraz przebudowy istniejących sieci gazowych pod kątem umożliwienia zatłaczania biometanu.

· Wytwórcy biometanu z biogazu lub biogazu rolniczego będą mogli prowadzić w tym zakresie działalność gospodarczą i korzystać z systemu wsparcia określonego w ustawie.

Usprawnienia dla klastrów energii, czyli porozumień działających lokalnie podmiotów, które organizują się, aby dla dobra członków swej społeczności wytwarzać, dystrybuować i magazynować energię elektryczną na własne potrzeby.

· Zaproponowane regulacje wychodzą naprzeciw potrzebie zapewnienia przejrzystych zasad współpracy w ramach klastrów energii, obejmujących usprawnienia administracyjno-prawne i dedykowany system wsparcia.

· Na rynku aktualnie działa ok. 66 klastrów energii. Zgodnie z założeniami, w efekcie wdrożenia regulacji do 2029 r. w Polsce powstanie ok. 300 takich podmiotów. 

Zwiększenie roli odnawialnych źródeł energii w ciepłownictwie i chłodnictwie.

· Doprecyzowanie przepisów dotyczących pierwszeństwa zakupu ciepła ze źródeł odnawialnych i instalacji termicznego przekształcania odpadów, a także ciepła odpadowego.

· Wprowadzenie możliwości wydawania i rozliczania gwarancji pochodzenia ciepła i chłodu z OZE, w celu wypromowania i zainteresowania ekologicznymi sposobami wytwarzania ciepła.

Promocja rozwoju instalacji zmodernizowanych oraz system wsparcia operacyjnego.

· Wsparcie modernizacji istniejących jednostek wytwórczych OZE, a także tych instalacji biogazowych, biomasowych oraz hydroenergetycznych, które pomimo zakończenia 15-letniego okresu wsparcia mają wysokie koszty operacyjne związane zakupem paliwa lub wymogami środowiskowymi.

Intensyfikacja rozwoju morskich farm wiatrowych.

· Zaproponowano zwiększenie wolumenów aukcyjnych z 5 do 12 GW w latach 2025 – 2031.

Utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego OZE dla inwestorów.

· Celem punktu kontaktowego będzie ułatwianie procesu uzyskania informacji o wydawaniu pozwoleń i procedurach administracyjnych związanych z inwestycjami w odnawialne źródła energii.

Rozszerzenie funkcjonalności związanych z obrotem gwarancjami pochodzenia.

· Zmiana prowadzi do rozszerzenia możliwości wydania gwarancji pochodzenia na takie rodzaje i nośniki energii jak: biometan, biogaz, biogaz rolniczy, ciepło i chłód oraz wodór odnawialny.

· Umożliwienie przystąpienia polskiego organu wydającego gwarancje pochodzenia, do międzynarodowego stowarzyszenia Association of Issuing Bodies, co usprawni obrót gwarancjami na arenie międzynarodowej.